- υπέρταση αρτηριακή
- (Ιατρ.). Μόνιμη αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από τη μέση φυσιολογική τιμή. Στον καθορισμό της υπέρτασης πρέπει να λαμβάνεται υπόψη τόσο η τιμή της μέγιστης όσο και της ελάχιστης πίεσης. Kλινικά θεωρείται υπερτασικό το άτομο που έχει πάνω από 150 mmHg μέγιστη πίεση και πάνω από 90 mm ελάχιστη. Η αρτηριακή υπέρταση είναι σύμπτωμα κοινό σε πολυάριθμες παθολογικές καταστάσεις· όταν δεν κατορθώνεται να βρεθεί η πάθηση που την προκαλεί, γίνεται λόγος για ιδιοπαθή υπέρταση και μόνο τότε ο όρος υ.α. σημαίνει νόσο. Αύξηση των τιμών της πίεσης του αίματος παρατηρείται σε πολλές παθήσεις των νεφρών, ιδιαίτερα όταν είναι αμ-φοτερόπλευρες (νεφρίτιδες, νεφροσκλήρυνση κ.ά.), και σε μερικές ενδοκρινοπάθειες (υπερλειτουργία των επινεφριδίων, φαιοχρωμοκύττωμα), εγκεφαλοπάθειες, καρδιαγγειακές παθήσεις (ανεπάρκεια της αορτής, αρτηριοφλεβικά ανευρύσματα, αρτηριοσκλήρυνση, οζώδης περιαρτηρίτιδα κ.ά.) και νοσήματα του αίματος (νόσος του Βακέζ). Στις παθήσεις αυτές η υπέρταση μπορεί να προκαλείται από την αύξηση της καρδιακής δραστηριότητας (υπερθυρεοειδισμός, εγκεφαλοπάθειες, ανεπάρκεια της αορτής), από την αύξηση των περιφερεικών αντιστάσεων εξαιτίας της σμίκρυνσης της διαμέτρου των αρτηρίδιων (νεφροπάθειες) ή από την απώλεια της ελαστικότητας των αγγείων (αρτηριοσκλήρυνση)· άλλα αίτια υπέρτασης μπορεί να είναι η αύξηση του όγκου ή του ιξώδους του αίματος. Της ιδιοπαθούς υπέρτασης, που είναι και η συχνότερη μορφή, δεν είναι γνωστά τα αίτια· σχετικά αποδίδεται σήμερα μεγάλη σημασία σε νευροενδοκρινικές επιδράσεις πάνω στο μεταβολισμό του νερού και των αλάτων. Από συμπτωματολογική άποψη, η ιδιοπαθής υπέρταση είναι συχνά ασυμπτωματική ή παραμένει ασυμπτωματική μέχρι τη στιγμή που εμφανίζονται συμπτώματα που οφείλονται σε αλλοιώσεις διάφορων οργάνων και συστημάτων· άλλες φορές ο πάσχων αισθάνεται ενοχλήματα που οφείλονται σε υπερτασικές κρίσεις (ίλιγγος, πονοκέφαλος, καρδιόπαλμος κ.ά.). Στην υπέρταση αυξάνεται η λειτουργία της καρδιάς, η οποία μπορεί να γίνει υπερτροφική και ανεπαρκής· μεγάλο μέρος των συμπτωμάτων οφείλεται σε αλλοιώσεις των αρτηρίδιων, που χαρακτηρίζουν την ανατομοπαθολογική εικόνα της νόσου: εγκεφαλικά φαινόμενα από διάχυτες ή περιγεγραμμένες αλλοιώσεις (αιμορραγίες και θρομβώσεις στον εγκέφαλο), σκληρυντικές νεφροπάθειες με νεφρική ανεπάρκεια κ.ά. Όταν η υπέρταση εμφανίζεται σε νεανική ηλικία με γρήγορη εξέλιξη προς τις βαρύτερες επιπλοκές, γίνεται λόγος για κακοήθη υπέρταση.
Dictionary of Greek. 2013.